برای این که بدانیم دات نت نیوک (DotNetNuke( با همان دی ان ان (DNN) چیست و چه کار می‌کند، نیاز است تا به تاریخچه آن بپردازیم و این که هدف از ساخت چنین CMS قدرتمندی چه بوده است؟ هدف از تولید پرتال IBuySpy در مایکروسافت بررسی و ایجاد یک نر‌م‌افزار تحت وب کاملاً پویا و داینامیک بر پای دیتابیس بود که با استفاده از ASP.NET توسعه داده شد. انجمن توسعه دهندگان .NET در امریکا نیز پرتال IBuySpy را به عنوان مرجع اصلی پیاده سازی و ایجاد برنامه‌های تحت وب منبع باز و با حق کپی رایت افراد پذیرفتند.
معرفی سیستم مدیریت محتوای DNN
آقای شاون واکر (Shaun Walker) یکی از اعضای «سیستم تعاملی حرکت دائمی» Prepetual Motion Interactive System بود، یک نسخه جدید با ویرایش نسخه مایکروسافتی پرتال IBuySpy را به زبان VB.NET با نام IBuySpy Workshop به صورت متن باز با سورس کامل در انجمن ASP.NET منتشر کرد که ویژگی‌های جدیدی به آن اضافه شده بود. یکی از مهترین ویژگی‌های این نسخه قابلیت ایجاد بیش از یک پرتال با بهره گیری از یک پایگاه داده بود. در واقع این CMS جدید علاوه بر راه‌اندازی پرتال اصلی، می‌توانست چندین ساب پرتال Sub-Portal نیز تولید کند. حدود یک هفته بعد نسخه دیگری با نام IBuySpy Workshop Christmas Eve یا «شب کریسمس» توسط شاون واکر منتشر شد که این نسخه مورد استقبال زیادی قرار گرفت و هزاران برنامه‌نویس این نسخه را دانلود کردند. این روند انتشار نسخه‌های جدید به کرات ادامه پیدا کرد و بالاخره در سال 2003 شاون واکر با ایجاد یک برند جدید تلاش کرد تا برای بهتر کردن مفهوم این CMS و نشان دادن دو قابلیت مهم آن یعنی مبتنی بر .NET بودن و سیستم مدیریت محتوای متن باز (Nuke) بودن آن، نام این CMS محبوب را به دات نت نیوک DotNetNuke تغییر داد. این نام نیز پس از چند سال به DNN که مخفف همین نام است تغییر پیدا کرد.
محبوبیت استفاده از DNN در ایران و جهان
در حال حاضر بیش از یک میلیون وب‌سایت در دنیا با این پلتفرم طراحی و راه‌اندازی شده‌اند و فعالیت می‌کنند. بیشترین استفاده از DNN به ترتیب فراگیری در کشورهای امریکا، ایتالیا، هلند، انگلستان، استرالیا، ویتنام، آلمان، کانادا، سوییس، چین و ایران، بلژیک، افریقای جنوبی، نیزلند و فرانسه است. البته ده ها کشور دیگر نیز هستند ولی این کشورها بیشترین استفاده از این پلتفرم قدرتمند و پیشرفته را دارند. ایران نیز به عنوان یازدهمین کشور استفاده کننده از این CMS در جهان مطرح است و بیشتر سازمان‌ها و ارگان‌ها و شرکت‌های بزرگ دولتی و خصوصی به دلیل کاربر پسند، توسعه یافته، انعطاف پذیر، قدرتمند و کدباز بودن DNN از آن استفبال کرده و سایتهای حساس خود را با آن راه اندازی کرده‌اند. برخی از وب‌سایت‌های ایرانی که از این پلتفرم استفاده کرده‌اند به شرح زیر هستند:
- شهرداری‌های تهران و تمام سازمان‌های وابسته
- وزارت آموزش پروش سازمان پژوهش
- دانشگاه آزاد اسلامی
- بانک پارسیان
- سازمان نظام پزشکی گیلان
- فرودگاه بین المللی امام خمینی
- شرکت پارس خودرو
- دانشگاه علوم پزشکی
- سازمان مدیریت صنعتی
- باغ کتاب تهران
- شرکت ساپکو
- دانشگاه الزهرا
- سازمان امور مالیاتی
- سازمان آمار کشور
- و صدها سازمان و ارگان و شرکت بزرگ دیگر
علاوه بر آن بسیاری از شرکت‌های پیشرو و حتی فروشگاه‌های کوچک نیز از این سامانه قدرتمند و امن استفاده می‌کنند. این سامانه امکانات فوق‌العاده‌ای در مدیریت سایت، سادگی استفاده، امنیت بالا و... دارد و مزایای منحصر به فرد آن را می‌توانید از جدول مقایسه DNN با سایر CMSها مشاهده نمایید.
مزایای طراحی سایت با دی ان ان
برای دریافت آخرین نسخه DNN و نصب سامانه مدیریت محتوای دی ان ان می‌توانید به وب‌سایت dnnsoftware.com مراجعه نمایید. سورس و فایل‌های این CMS در وب سایت گیت‌هاب در دسترس است.
یکی از مزایای استفاده از DNN این است که بعد از نصب و راه‌اندازی وب سایت DNN، حتی کاربرانی که مهارت برنامه نویسی ندارند، به سادگی قادر به، طراحی صفحات آن هستند. طراحی کاملاً حرفه‌ای و پویا با سیستم مدیریت محتوا دات نت نیوک دیگر امری تخصصی نیست. کاربرانی که تخصص برنامه نویسی ندارد نیز می‌توانند به سادگی صفحات جدید ایجاد یا ویرایش نمایند، ماژول‌ها (ابزارهای کاربردی داخل صفحات) همچون اخبار و مقالات، فرم‌های تماس، اسلایدر، گالری تصاویر، محتوا ساز و … را برای درج محتوا و مطالب داخل سایت خود استفاده نمایند. آن‌ها می‌توانند برای محتوای سایت، ماژول‌ها و صفحات دسترسی های مشخص تنظیم نمایند چرا که DNN دارای سیستم طراحی و تنظیم نقش‌های امنیتی مختلف است. سیستمی که بسیاری از CMS ها ندارند و برای آن نیاز به نصب افزونه‌های جدید دارند. با DNN می‌توانید به سادگی سایت خود را به موتورهای جستجو معرفی نمایید و آن را به بهترین شکل ممکن SEO نمایید. می‌توانید هر شکلی برای ظاهر وب سایت خود تولید کنید و یا از قالب‌های آماده برای آن استفاده نمایید.
میزان توسعه‌پذیری CMS (سامانه مدیریت محتوا) دی ان ان DNN
جالب است بدانید معماری دات نت نیوک (دی ان ان) به گونه‌ای طراحی شده است تا از کوچکترین سایت‌ها تا بزرگترین وب سایت‌ها بتوانند به سادگی از آن استفاده کنند. DNN، این CMS محبوب و حرفه‌ای را می‌توانید علاوه بر روی شبکه جهانی اینترنت یا شبکه‌های داخلی اینترانت، بر روی شبکه‌های داخلی یک سازمان یا شرکت نیز نصب کرد و انواع نرم‌افزارهای کاربردی مورد نیاز را بر روی آن نصب کرد و یا حتی از صفر برنامه‌ای اختصاصی طراحی و تولید و روی آن نصب کرد. در واقع دی ان ان قابلیت ماژولار و توسعه‌پذیری دارد. البته باید دقت کرد که از ماژول‌هایی استفاده کنید که معماری مناسب و بهینه‌ای داشته باشند. در صورت استفاده از ماژول‌های ضعیف که از کیفیت پایینی برخوردار هستند، حتی اگر قابلیت‌های خوبی داشته باشند، موجب کندی بیش از حد سایت شما میشود. طبق تست‌های انجام شده یک CMS از نوع DNN وقتی به صورت غیر فشرده و در حالت توسعه پذیری تست شود حدود ۲.۵ ثانیه زمان می‌برد که فراخوانی شود. اگر همان سایت را در وضعیت فشرده سازی فراخوانی کنید، اگر محل سرور با مروگر درخواست کننده در یک کشور باشد کمتر از ۵۰۰ میلی‌ثانیه فراخوانی میشود. پس این پلتفرم، کاملا قابل اعتماد برای ساده‌ترین و سریع‌ترین تا پیچیده‌ترین پروژه ها است. به شرطی که از ابزار و ماژول‌های درست با معماری مناسب استفاده شده باشد. هر چه تعداد محتوای صفحات و تنوع ماژول‌ها در یک صفحه بیشتر میشود، سرعت فراخوانی اولیه سایت (TTFB) نیز افزایش پیدا می‌کند و این خود موجب کند شدن سایت میشود. پس در طراحی صفحات سایت خود با دقت عمل کنید.
امنیت در DNN اهمیت بالایی دارد
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های DNN سیستم‌های امنیتی آن است. به طوری که اگر طراح سایت اشکالی در طراحی صفحات خود از لحاظ امنیتی ایجاد نکرده باشد و همچنین میزبان و دیتاسنتری که سرور میزبان در آن قرار گرفته استانداردهای امنیتی را رعایت کرده باشند، ضریب نفوذ به دات نت نیوک بسیار کمتر از سایر پلتفرم‌های طراحی سایت است. دی ان ان بر اعتبارسنجی فیلدهای ورودی، کد سازی محتوا و رفع باگ‌ها تاکید بسیار زیادی می‌کند.
مدیریت و کاربری آسان دی ان ان با قابلیت سفارشی سازی سایت
یکی از هیجان انگیز‌ترین قابلیت‌های DNN امکان مدیریت چندین وب سایت تنها با یک هسته مرکزی سایت است! تقریبا بسیاری از CMSها فاقد چنین امکان فوق‌العاده‌ای هستند! در واقع شما می‌توانید یک وب‌سایت داشته باشید و توسط دی ان ان چندین سایت دیگر ایجاد کنید بدون این که نیاز داشته باشید از هاست و سرورهای میزبان جدا استفاده نمایید! این امکان موجب شده بسیاری از شرکت‌های مادر تخصصی یا هولدینگ‌ها از این قابلیت برای مدیریت و سازمان‌دهی سایتهای شرکت‌های زیر مجموعه خود استفاده نمایند.
همچنین DNN ابزار بسیار ساده‌ای برای سفارشی سازی ظاهری سایت توسط Style Sheet دارد. شما می‌توانید با افزودن کدهای CSS در این قسمت سایت خود را کاملا سفارشی سازی کنید. حتی این امکان را دارید که درون هر صفحه جداگانه بر اساس محتوای آن صفحه CSSهای خود را در قسمت سربرگ تنظیمات هر ماژول اضافه نمایید. علاوه برای آن امکان افزودن کدهای جاوا اسکریپت JavaScript به سربرگ و پاورقی هر صفحه را در اختیار شما قرار می‌دهد. دست شما برای شخصی سازی کامل سایت باز است و هیچ محدودیتی در طراحی سایت ندارید.
قابلیت چند زبانه و بومی سازی دی ان ان DNN
بسیاری از CMSها برای ایجاد یک وب سایت چند زبانه نیاز به نصب برنامه‌های جانبی هستند، در حالی که دات نت نیوک به صورت پیش‌فرض این امکان را به شما می‌دهد تا سایت خود را به ده‌ها زبان و ترجمه شده و بومی سازی شده منتشر نمایید. در واقع علاوه بر این که می‌توانید مستقیما متن‌های ترجمه شده را استفاده نمایید، می‌توانید در قسمت Resource های سایت، ترجمه کلمات، عبارات و جملات استفاده شده در ماژول‌ها را برای هر زبان مشخص کنید و DNN به صورت هوشمند هر جایی که این کلمات یا عبارات یا جملات را در آن ماژول ببینید، در زبان مورد نظر شما به ترجمه تنظیم شده به آن زبان بر می‌گرداند. در واقع با یک بار ترجمه یک عبارت، در همه جا کلمه مترادف آن به زبان جاری ترجمه شده منتظر میشود.
توضیح درباره میزان همه گیری سیستم مدیریت محتوای دی ان ان DNN
نکته مهمی که بسیاری به اشتباه به آن اشاره می‌کنند این است که احتمالا دات نت نیوک پلتفرم محبوبی نست. چرا Wordpress تعداد زیادی از وب‌سایت‌های معمولی دنیا را در اختیار دارد ولی DNN چندین برابر کمتر از آن همه گیر شده است؟ پس حتما اشکالی وجود دارد. در پاسخ به چنین طرز تفکری با یک مثال ساده در دنیایی کاملا متفاوت این طور می‌توان گفت که اگر یک خودروی پر فروش و ارزان در دنیا همه گیر شده است و یک خودروی لوکس و گران همه گیر نمی‌شود، دلیلی آن بد بودن آن نیست و دلایل دیگری دارد که شاید با این مثال تشابه داشته باشد. اگر DNN پلتفرم خوبی نبود هرگز سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و حساس که مسائل امنیتی، کیفیت، توسعه پذیری و دارای ارتقاء زیرساخت به سمت آن نمی‌رفتند. چرا این سازمان‌های حساس و مهم از این پلتفرم استفاده می‌کنند؟ این سوالی است که پاسخ به آن جواب کسانی که همه گیری یک پلتفرم را با پلتفرم دیگر مقایسه می‌کنند هم هست.